Зачав новый школьскый рік
Дорогы учітелькы, учітелї, школяре, школярькы, штуденты, штуденткы, початок септемрба є уж традічно часом, коли ся вшыткы подля свого поставлїня наново пущаме до далшого школьского рока. Сьме вєдно о рік старшы, зажыли сьме в минувшых роках многы школьскы зажыткы і чекають нас зарївно далшы. Вакації вже за нами, і чекать нас робота...
Што ся тыкать мого погляду на тот школьскый рік, єм пересвідченый, же приношать про русиньске школство дакілько позітів. В першім рядї треба підкреслити, же на Словеньску была основана уж третя русиньска основна школа, а то в Калнїй Розтоцї, котра взникла трансформаціёв навчалного языка уж перед тым там існуючой школы із словеньского языка на русиньскый. Найвекшу заслугу на тім дїлї має панї діректорка Мґр. Марцела Рунянинова, котрій зарївно жычу велё успіхів.
Выповнило ся по часї і то, же ся подарило дістати навчаня русиньского языка до нашых школ формов вечернїх школ русиньского языка, котры на выше 20-ёх школах нашого реґіону орґанізує обчаньске здружіня Колысочка під веджінём панї ПгДр. Любы Кралёвой, ПгД. Через міцно хосенны проєкты ся єй подарило здобыти стредства на навчаня і на заводжаня русиньского языка до нашых школ. Іде о способ, при котрім школы не мають ниякы фінанчны наклады на навчаня далшых окремых годин, бо праві тым директоре часто арґументовали, коли ся бісїдовало о заводжаню русиньского языка. Треба выдвигнути і роботу окремого тіму учітелїв, котры беруть участь у тім проєктї, бо є то робота міцно нарочна, але красна, бо уж по часї приношать свої плоды в подобі офіціалного заводжаня русиньского языка до навчалного процесу, як ся то стало уж не на мало школах. Конкретну аналізу школ приготовлям спрацовати до кінця місяця септембер і выслїдкы будуть опублікованы формов далшой актуалной статї.
Окрем того позітівного, мушу спомянути і шкось неґатівне. Найвекшый проблем є уж прозаічный – учебникы. Міцно аж акутно потребуєме учебникы про першу і другу класу основных школ. Зарївно ся в тых днях кінчіть робота над першым учебником про матерьскы школы – Русиньскый язык про найменшых, котрый створив у часї тогорічных лїтнїх вакацій тім учітелїв під коордінаціёв обчаньского здружіня Колысочка. І дякуючі тому факту ся розпочінать навчаня русиньского языка і у дакількых далшых матерьскых школах нашого реґіону, подрібнїше буде уведжене в споминанїй аналізї нескорше.
Выслїдкы і довгорічна снага учітелїв русиньского языка о ёго навчаня на школах приношать уж свої першы плоды. Дїти із тых школ суть уж дакілько років на попереднїх місцях в умелецькых актівітах – главно в співі і в декламації. Абсолвенты першой основной школы із навчалным языком русиньскым в Чабинах (несе мено Анатолїя Кралицького а учать ся ту дїти в 1. – 4. класї) продовжують в навчаню русиньского языка уж семый рік, і кідь на іншій школї, а то Основнїй школї Михала Сопыры в Радванї над Лабірцём. Но актівно проявлюють інтерес о русиньскый рух, о навчаня і актівізують ся в різных змаганях, де кінчать на попереднїх місцях. І они суть доказом того, же русиньскый язык має свою роль і місце в навчалнїм процесї на Словеньску.
В новім школьскім роцї собі тоды вшыткы зажелайме много успішных кроків, актівіт, енерґії і смаку до роботы на полю далшого возроджованя нашого народа, бо як є видно, наставать в навчаню русиньского языка на Словеньску успішна етапа. Но не треба ся заспокоїти з малом, але о то веце ся трудити за далшых школярїв і далшы школы, котры все были нашы, лем нам їх доба і політічный сістем несправедливо взяв.
Мґр. Марек ҐAЙ, учітель контінуалной освіты про предмет русиньскый язык і література