Жывоту небеспечна вольба

До півночі в недїлю 21. септембра 2014 было треба передати кандідатуры тых, котры в новембровых комуналных вольбах мають інтерес здобыти мандат на функцію старосты, пріматора ці посланця в містьскім припадно містнім заступительстві.


Покля мадярьскый волич на Словеньску в комуналных вольбах векшынов підпорює кандідата Партії мадярьской комуніты або партії Мост-Гід, русиньскый волич, кідьже не існує реална політічна сила в подобі міцной русиньской народностной партії, є на тім іншак. Своїх кандідатів выберать з цїлого політічного спектрає релевантных політічный партій. Навеце є знаме, же є то векшынов выбер із налїво орьєнтованых кандідатів. В першім рядї ся у русиньского волича смотрить на політічну приналежность, котра але нароздїл од мадярьскых партій, не говорить ніч о одношіню ку русиньскій меншынї, о інтересі кандідата розвивати културный, сполоченьскый і обчаньскый жывот членів меншыны. Холем дотеперь то так было. А бы єм ся хотїв надіяти, жебы тому так не было і теперь.

Кідь в парламентных вольбах, дякуючі волебній сістемі, котра ту є, і нашой кількости, не мож дістати до Народной рады нашого кандідата без цїлодержавной підпоры ёго кандідатуры і підпоры цїлословеньской політічной партії, в комуналных вольбах є якраз тота нагода не смотрити на політічну приналежность, але зволити собі чоловіка, котрый реално буде підтримовати інтересы Русинів у нашых селах і містах. Навеце, комуналны вольбы суть вольбами до того найосновнїшого ступня самосправы, котра прямо в селї ці місті може овпливньовати то, якым напрямом місто або село піде. Ці ту буде путь підтримованя розвитку русиньского жытельства, котре ту было стовкы років, або то буде путь поступной, але цїлковой, асімілації жытельства.

Самособов, суть дїла, котры староста ці посланець, кібы яку не мали добру волю, не можуть овпливнити. Суть то дїла, котры не суть в руках найнизшого ступня самосправы і котры ся мусять рїшати лем тиском на крайскы парламенты, припадно на Братїславу. Але і ту є вопросом, котрый наш заступитель має і кідь має, та якый великый інтерес тот тиск робити, жебы робив про добро своїх жытелїв. Но суть і дїла, котры рїшають нашы старостове, пріматоры, посланцї прямо і залежыть лем на них, якый буде образ міста ці села.

Спомяньме лем то, же місто або село є зряджователём матерьскых і основных школ а од старосты ці пріматора залежыть, яка то буде школа. Ці буде русиньска, ці вытворить холем условії про навчаня русиньского языка, хоць на словацькій школї, або ся дїти будуть учіти лем словацькы языкай кідь ся на селї не бісїідує іншак, як по русиньскы. Є то одповідность нашых старостів, посланцїв, же лем в мало нашых селах, де можеме мати нашу таблу по русиньскы, тота табла досправды є. Є то їх одповідность, же якбач лем в двох селах суть таблы по русиньскы і на урядї ці на школї. Хоць бы там нелем могли, але подля закона, єднако як таблы на означіня назвы села, і мали быти. Докінця під грозбов фінанчной кары. Є то їх одповідность, же уліцї не маме по нашому означены ниґде. Же основны урядны інформації не давають і по русиньскы, што є таксамо законом предписане. А не роблять так ани на інтернетовых сайтах тых міст і сел.

Вшытко тото суть дрібницї. Але з тых дрібниць складать ся цїла мозайка. Мозаіка асімілації, або мозаіáка всокочіня. Вшытко тото не є потрібне зато, же не знаме по словацькы чітати, але зато, же кідь то є на очах, є то сімбол, дякуючі котрому собі люди веце усвідомлюють свою ідентічность і спомалює ся процес асімілації. Хочеме ту быти і за 20 років? Пак бы сьме і в тых комуналных вольбах не мали смотрити лем на політічну приналежность, але на то, ці потребы про всокочіня нашого народа беруть кандідаты до відома. Наша вольба може быти про народ жывоту небеспечна.


Петро МЕДВІДЬ, Пряшів

(Статя была написана як коментарь про Радіоновины русиньского высыланя Словеньского розгласу)

Go back