Русины Словакії на стрїчі з експертами Рады Европы

Словацька републіка передложыла свою четверту справу о уплатнёваню Европской харты реґіоналных або меншыновых языків Рады Европы. Незалежный выбор експертів в остатнїх днях оцїнёвав тоту державну справу зо заміром выпрацовати свою оцїнюючу справу, в котрій буде аналізовати уплатнёваня Харты в Словацькій републіцї.

Із той нагоды дня 21-го септембра 2015 р. в Кошіцях у просторах Правницькой факулты УПЙШ проходила стрїча членів Незалежного выбору експертів Харты в складї Ярмо Лаініо (Швеція), Фернандо Рамало Фернандез (Іспанія) і Александер Брістл (Словакія) з представителями русиньской народностной меншыны на Словакії, котрыма были Анна Плішкова, директорка Інштітуту русиньского языка і културы Пряшівской універзіты в Пряшові і журналіста Петро Медвідь.

Участны обговорили три найосновнїшы темы. Анна Плїшкова пояснила сітуацію русиньского школства на Словакії своёв детаілнов аналізов, вытолковала факторы, котры мають на наше школство неблагый характер і так само інформовала о тім, як бы ся дали условії про позітівны зміны в школстві злїпшыти.

Петро Медвідь познакомив експертів зо ставом друкованой періодічной пресы і електронічных медій на Словакії, де мож спомянути высыланя радіа русин ФМ, но і русиньске высыланя у верейноправнім Розгласі і телевізії Словеньска. Припомянув, же на основі резултатів списованя людей із 2011 року є высыланя РТВС міджі Русинами і Українцями непропорчне, кідьже в телевізії маєме точно єднаку минутаж проґрамів і в розгласї є то скоро наполовину з україньсков редакціов, і кідь є людей, котры ся голосять ку Українцям, ці україньскому материньскому языку, омного менше, як Русинів, ці людей, якы ся голосять ку русиньскому материньскому языку.

Вєдно русиньскы представителї підкреслили і недотримованя закона в многых русиньскых селах, котры бы мали мати наісто русиньскы означіня сел і сельскых (позн. ред.: але і сільскых) урядів, но дотеперь тому так не є, або є закон дотриманый лем счасти, припадно з хыбами. (Позн. ред.: єдинов компетентнов інштітуціов штодо встановлїня правилности русиньского означіня сел і урядів є Інштітут русиньского языка і културы Пряшівской універзіты в Пряшові, але дакотры актівісты то не знають або докінця нароком обходять!?).

Кідь буде треба, выбор експертів буде пропоновати рекомендації о тім, як бы ся підпора меншыновых языків могла злїпшыти на основі розговорів з представителями меншын. Оцїнююча справа експертів буде передложена Выбору міністрів Рады Европы, котрый може рїшати о додаточных рекомендаціях владї Словацькой републікы.

П. М.

Go back